این مقاله به بررسی امکان یا امتناع شکل گیری یک علم اجتماعی اسلامی می پردازد. بر اساس استدلال هایی مبتنی بر معرفت شناسی و منطق رشد علمی، این مقاله درصدد است نشان دهد که شکل گیری علم اجتماعی اسلامی از برخی جهات «ممکن» و از برخی جهات «ممتنع» است. از نظر نگارنده، امتناع تکوین  علم اجتماعی اسلامی بیشتر از نوع«عملی» است تا «ذاتی». امتناع «در عمل» به موانعی نظیر زمان بری، کافی نبودن دانش دینی در همه ع...

از بایسته های دفاع از «ایده علوم اجتماعی اسلامی» ارائه الگو و مدل برای تحقیقات اجتماعی است. اما این امر همراه با دشواری هایی است؛ از یک سو با وجود سابقه بحث از علم دینی در میان متفکران اسلامی و مسیحی، برخی از راهکارها و رویکرد های دفاع از ایده علوم انسانیِ اسلامی، نسبی گرایانه است و از سوی دیگر هدف گذاری واقع گرایانه در تحقیقات اجتماعی از بایسته های الگوپردازی در علوم اجتماعی اسلامی است. اهداف ت...

«محمدنقیب العطاس» یکی از موافقان و نظریه پردازان ایده اسلامی سازی معرفت است. در این رساله دیدگاه علم دینی عطاس، با توجه به مبانی معرفت شناختی، هستی شناختی و انسان شناختی وی گزارش و مورد بررسی قرار گرفته است. در گزارش، این نکته مورد توجه قرار گرفته که دیدگاه وی تنها شامل تهذیب و تکمیل علوم موجود نیست، بلکه دربردارنده دو مرحله تهذیب و تکمیل علوم موجود و تولید علوم جدید بر اساس مبانی اسلامی است. ه...

هدف: رهیابی به ظرفیت ها و قابلیت های فرهنگ و علوم اسلامی در روزگار معاصر و نیز بهره گیری شایسته از آنها برای تمدن سازی و سازگاری هرچه کامل تر با حرکتهای نوین جهانی. روش: توصیف وتحلیل مسئله بر اساس واقعیت علوم انسانی و اسلامی و نیز بررسی و تطبیق نظرات موافق و مخالف اسلامی سازی علوم. یافته ها: فرایند اسلامی کردن علوم با وجود تفاوتهای جزیی آن با بومی سازی علم، نیازمند شناخت دقیق ضرورتها و چالشهای ...

این مقاله از دو بخش تشکیل شده است. در بخش نخست، به ایجاز، دلایلی برای امکان‌پذیریِ علم انسانی ـ اجتماعی اسلامی ارائه و در بخش دوم مقاله، بسته‌ای راهبردی، برای تحقق آرمان علوم انسانی ـ اجتماعی اسلامی ارائه شده است. ایده اولیه این راهبردها در گفتگو با صاحب‌نظران جمع شده و در مرحله تبویب، تنقیح، تقویت و تبیین راهبردها از جلسات پنل با حضور متخصصان حوزه سیاست علم و آینده‌پژوهی استفاده شده است. راهبرد...

در پژوهش حاضر، دیدگاه قرآن در تبیین نفاق و امکان بیان این تبیین در الگویی نظری و در قالب پاسخ به پرسش های علوم اجتماعی مورد بررسی قرار گرفته است. بر اساس یافت ههای پژوهش، متغیرهای سطوح خرد، میانه، کلان (ساختی، خرده فرهنگی) و میان فرهنگی، به شکلی متناسب و با تفصیلی درخور توجه و منطقی قابل قبول، در کنار هم به کار رفت هاند. حاصل، الگویی تلفیقی، بدیع و فراگیر است و نگاه اجتماعی و عمیق قرآن را به اب...

این مقاله با هدف زمینه سازی برای توسعة علوم اجتماعی اسلامی به طور عام و تأسیس الگویی برای جامعه شناسی اسلامی به طور خاص، به بررسی مهم ترین مبانی روش شناختی نظریه سازی در جامعه شناسی اسلامی با تطبیق بر حوزة جامعه شناسی خانواده می پردازد. محورهای مورد تأکید مقاله عبارتند از: بهره گیری نظریۀ اسلامی در الگوی مورد نظر از روش های اجتهادی، عقلی و تجربی به گونه ای هماهنگ، پیروی این نظریه از هر دو نوع ص...